Yönetmenlerin İzinde Macar Sineması

Macaristan’in yakin tarihine bakinca devrim kelimesi iki baslik altinda geçer: 1919 devrimi ve 1956 devrimi. Bazi kaynaklarda fasizmin ortadan kalktigi ve sosyalizmin tekrar geldigi 1947 de devrim addedilir. Kurumsal temellenisi bakimindan 1919 devrimi bu kitabin basliginin ilk göndermesi. Çünkü bu tarihte kamulastirilan Macaristan sinemasi dünyada bir ilktir. 1956 ise Macaristan sinemasinda sürekli referans alinan bir tarih. Bu bakimdan 1956 da, çagdas Macaristan sinemasini baglamindan koparmamak adina, basligin ikinci göndermede bulundugu temel devrim. 1990’larda Demir Perde ülkelerindeki rejim degisikliklerine paralel olarak Macaristan sinemasinda da nitel anlamda olumsuz bir çözülme yasanir. Fakat Macaristan’da uzun yillar önce baslayan sinema gelenegi, ister sosyalist ister fasist ister kapitalist rejimlerde olsun, toplumsal ve siyasi sorunlara deginmeyi bir görev olarak görür. Sosyo-politik ve tarihsel konulara duyarli bir sinema geleneginin gelisimi her rejimde ve ideolojide oldugu gibi burada da sancilidir. Fakat her dönemde sinemasi Macaristan’in olagelen olaylarini, tarihini ve insanini anlatmaya çesitli yollarla devam eder denebilir. Toplumun dikkate deger sorunlari gündeme getirilerek incelenir. Toplumsal hayatin her alaninin kontrol altinda oldugu bir yüzyilda, hayatin kendinden beslenerek birden fazla boyutu irdeleyen ve izleyende süpheci bir bakis açisi olusturan filmlerle sinema geleneginin bütünü, yirminci yüzyil Macaristan’ina; siyasi gelismelere, tarihe, topluma ve kenarda kalmis karakterlere bakar. Macaristan’in toplumsal ve siyasi olaylari, insani ve sorunlari sinemada tarihten, yazindan, belgeselcilikten ve biyografilerden beslenerek yeniden ve yeniden yorumlanir.