Topikler İbn Sina Felsefe Serisi 5

Büyük Türk-Islam filozofu Ibn Sina'nin Topikler (Cedel) basligini tasiyan bu eseri, filozofun es-Sifa isimli felsefe ve bilimler ansiklopedisinin mantik bilimleri alanindaki altinci kitabidir. Mantigin besinci kitabi olan II. Analitikler'e kadar olan kitaplarda 'mantigin genel ilkeleri', 'mantiksal/zihinsel kategoriler', 'terimler ve önermeler' ve mantiksal kiyas gibi konulari inceleyen Ibn Sina, II. Analitikler?de ilkeleri, sartlari ve çesitleriyle 'burhan/kesin bilgi teorisini' islemektedir. Burhan (II. Analitikler) kitabinda burhânî; yani kesin bilgiye götüren kiyas çesitlerini ele alan filozof elinizdeki eserde ise burhânî kiyas türünden hemen sonra gelen cedelî kiyaslari ele almakta ve bunlarin kesin bilgiyi veren burhânî kiyastan farklarini ortaya koymaktadir.Cedelî kiyasin faydasinin sorgulandigi elinizdeki Topikler kitabinda, bu kiyas türünün insanin kendisine bizzat degil bilaraz fayda verdigi belirtilmektedir. Çünkü insana kesin bilgiyi ancak burhan vermektedir. Cedelî kiyas ise insanin baskasina hitabinda fayda verecek bir bilgi türüdür. Dolayisiyla cedel, insanlar arasinda bir baskasina üstün gelmede kullanilabilecek bir bilgidir. Bununla birlikte cedelin, kiyaslarin formlari bakimindan insani, burhânî kiyasa hazirlamak ve daha genel ve yaygin olan kiyaslari insana kazandirmak gibi önemli faydalari da bulunmaktadir. Cedelin faydalarina bu sekilde degindikten sonra Ibn Sina eserde, 'cedel' , 'topik' yani yer (mevzi) isimlerinin bu tarz kiyaslara neden verildigini, bunlarin tanimlarini, cedelî kiyaslardaki yanilgilari ve uygulandigi alanlar gibi konulari ayrintisiyla ele almaktadir.