Robert Kolej'in İzinde Türkiyede Amerikan Misyonerliğinin Eğitim Stratejisi

Yaygın kullanımıyla American Board (ABCFM) olarak bilinen ve Amerika dışında faaliyet göstermek amacıyla 1810’da Boston’da kurulan misyonerlik teşkilatı, 1840’lardan itibaren İstanbul’dan başlayarak Anadolu, Ortadoğu ve Balkan coğrafyalarına hızla yayılan bir okullaşma sürecine girmiştir. Bu coğrafyalarda Amerikan değerlerinin ve Anglo-Amerikan dünya görüşünün kök salmasına ciddi katkılarda bulunmuştur. Türkiye Cumhuriyeti döneminde her ne kadar bu okulların çoğu resmen kapatılmış olsa da yıllardır uygulayageldikleri eğitim-öğretim modelleriyle bu defa yerli Türk okullarına öncülük ve rehberlik etmişlerdir. Robert Kolej ve Arnavutköy Amerikan Kız Koleji (1890-1971) yanında Bursa, Tarsus ve İzmir’deki Amerikan kız ve erkek okulları gibi açık bırakılanlar ise ülkemizin seçkin ve varlıklı ailelerinin çocuklarını yetiştirmeyi sürdürmüştür. Bu minvalde modern Cumhuriyet’in ihtiyaç duyduğu siyaset, sanat, bürokrasi, hariciye gibi aktif kadrolarına çok sayıda adam yetiştirmişlerdir. Bu açılardan bakıldığında Amerikan okulları Batılılaşma tarihimizin de en önemli başlıklarından birini oluşturmaktadır. Bu kitap American Board’un İstanbul’da açtığı okulların ilk örnekleri olan Bebek İlahiyat Okulu ve Robert Kolej’i ve bunların öncesinde geçirilen aşamaları birer bölüm halinde ele alarak detaylı bir incelemeye tabi tutmaktadır. Böylece birbirinden ayrıymış gibi görünen kurumları ve uygulamaları geçmişe atıflar yapmak ve sebep-sonuç ilişkileri içerisinde sorgulamak suretiyle bir bütün halinde görülmelerini sağlamaya çalışmaktadır.