İktidar Oyunları ve Resimli Kitaplar II. Osman Devrinde Değişen Güç Simgeleri

23 Subat 1618’deki cülusunun hemen ardindan, Sultan II. Osman bir kitap yazdirmak üzere Meddah Medhî’yi huzuruna kabul eder. Darüssaade Agasi el-Hac Mustafa Aga’nin tavsiyesiyle bu göreve nail olan ve sarayda uzun zamandir meddahlik ve tarih okuyuculugu yapan Medhî, bulusma esnasinda sultana ne tür bir kitap emrettigini sorar ve yazmak üzere üç farkli eser önerir: Dâsitân-i Hamza, Süleymânnâme-i Kebîr ve Sehnâme-i Firdevsî. Medhî’ye göre, sultanin yapacagi seçim onun gelecekte nasil bir yönetici olacaginin da göstergesi olacaktir; sultan eger Sehnâme-i Firdevsî’yi seçerse, bu onun âlemi bilmeye karsi meraki ve adaletli olmaya da niyeti oldugunun isaretidir. II. Osman ve Mustafa Aga için Meddah Medhî tarafindan tercüme edilen ve sarayda resimlenen Sehnâme-i Türkî nüshalarinin girisinde nakledilen bu olay, Osmanli sarayinda hazirlanan resimli kitaplarin sadece edebi bir zevkin ya da tek basina kitap merakinin neticesinde üretilmediklerini, içinde yaratildiklari tarihsel baglamin siyasi ve kültürel dinamikleri ile sekillenen pek çok farkli roller üstlendiklerini düsündürür. Bu kitap genç bir sultani ölüme götüren, veraset tartismalari, siyasi mücadele ve çekismelerle geçen çalkantili bir dört yilin sonunda, II. Osman’in sarayinda üretilen resimli kitaplari, tüm bu yasananlarin zaviyesinden bakarak okuma ve anlamlandirma denemesidir. Bir yandan da tüm karmasalarin içinde genç bir Osmanli sultaninin kisisel zevk ve meraklarini okudugu/dinledigi ve seyrettigi kitaplardan yola çikarak anlama çabasidir. Dr. Tülün DegirmenciPamukkale Üniversitesi, Sanat Tarihi Bölümü Ögretim Üyesi