Cumhurbaşkanları ve Dış Politika

Çalismamizda Türk dis politikasini 1919’dan 2016 yilina kadar, cumhurbaskanlari nezdinde ele aldik. Her cumhurbaskaninin görev süresinde ayni veya farkli olaylar, birinden digerine geçen sorunlar, cumhurbaskanlarinin yaklasimi, hükümetlerin tavri, bize ilginç bulgular sundu. Cumhurbaskanlari birkaç istisna hariç, hükümetlerle genel olarak uyum halinde çalismislardir. Cumhurbaskanlarinin halka ve yasalara karsi bir sorumlulugu olmamakla birlikte hükümetlerin islerini kolaylastirmislardir. On iki cumhurbaskanin altisi asker, altisi sivildir. Yaklasimlarindaki farklari ve görev dönemlerindeki olaylarin riskleri bize dönem, hükümetler ve konjonktürün ne kadar önemli oldugunu göstermistir. 1919-1950 devletin kurulusu, Atatürk ve Ismet Inönü dönemlerini istisnai dönemler ve istisnai insanlar olarak gördük. 1960 ve 1980 askerî darbesinden sonra cumhurbaskanligi yapan Cemal Gürsel ve Kenan Evren dönemlerindeki olaylar ve cumhurbaskanlarinin yetkileri, yaklasim farklari ve benzerlikleri ilginç oldugu süphesizdir. Cevdet Sunay ve Fahri Korutürk’ün asker olmalarina ragmen olagan ve sorunsuz dönemlerde Büyük Millet Meclisi tarafindan seçilmeleri ve bunlarin diger askerlere göre yaklasim farklari bize ilginç geldi. 1990, Soguk Savas sonrasi, cumhurbaskani olan siviller ve dünyanin nispeten baris içinde oldugu ancak rekabetin ve terörün yogun yasanmasi nedeniyle cumhurbaskanlarinin farkli felsefe ve yaklasimlarina sahit olduk. 2014’te, Türkiye de ilk defa cumhurbaskanini halk seçmis ve yeni bir tecrübe baslamistir. Halk tarafindan seçilen ve siyasetten gelen sivil bir cumhurbaskanin ilk yilini gördük, geri kalan zamani bize yeni tecrübeler kazandiracaktir.