Altay Destanı Maaday Kara

Maaday Kara, Güney Sibirya’da yasayan Altay Türklerinin destanidir. Binlerce yillik yasam mücadelesinin iki neslin -yasli baba ve yasami sürdürecek oglu- yasamina sigdirilarak anlatildigi destanda odak noktasi, ölüm korkusu ve ölümsüzlük arayisidir: Destanin kahramani, Maaday-Kara’nin oglu -ayni zamanda bir saman prototipi olan- Kögüdey Mergen, hayatin sirrini çözmek, annesi ve babasini ölüler diyarindan yeryüzüne geri getirmek, sürülerini ve halkini ölümün pençesinden kurtarmak için yeralti dünyasina iner. Samanist bir toplumun ürünü olan (ancak yer yer Budizm ve lamaizm etkisi de görülen) destanda, bu dünyayi ve öbür dünyayi algilayis biçimi samanist düsünce dogrultusundadir. Olaylar üç farkli boyuta uzanir: yeryüzü, yeralti ve gökyüzü. Yeryüzü canlilarin mekanidir; yeralti ruhlarin yani ölülerin alemidir, bu aleme karanlik güçler hakimdir; gökyüzü de yine insan ötesi bir boyuttur. Ancak, bu üç boyutun kapilari birbirine kapali degildir, birinden digerine gitmek ve geri dönmek mümkündür. Maaday-Kara’nin -nerdeyse bütün destanlarda oldugu gibi- kozmogonik yönleri de vardir: Destan, Büyükayi ve Orion takimyildizlari ile Kutupyildiz’nin nasil ve niçin meydana geldigini de anlatir. Bu kitapta, Maaday-Kara destaninin Sazon Saymoviç Surazakov’un 1964’te Alaksey Grigoreviç Kalkin’in anlatimndan derledigi Altay Türkçesi metninin çevrimyazisi ile Türkiye Türkçesine çevirisi yer aliyor. Destani ayrintili bir “Giris“, metinde geçen Altayca kelimeler ve özel isimler için birer dizin ve genis bir bibliyografya ile birlikte sunuyoruz. (Arka Kapak)