Abdülhak Hamid Tarhan Tiyatroları 6

Hamid, “Ilhan, Turhan, Tayflar Geçidi, Ruhlar bu dört eser yekdigerine merbut gibidir. Ve hepsine birden “Kanbur“ unvani verilebilir. Çünkü en mühim müessir odur.“ demektedir. Bundan dolayi bu eserlerin devami olan Arziler ile birlikte hepsi “Kanbur“ adiyla yayimlanmaktadir. Bu eserleri Hamid’in 1908’den sonra yazdigi son eserleridir. Dili, bütün sadelesme hareketlerine karsi koyarcasina çok oyunlu ve eskidir. Hamid tipki Makber’de Garam’da oldugu gibi günah-ceza, hayat-ölüm, iyi-kötü zitliklarini isler. “Insan için demek ki mükafat-i layika, yahut ceza-yi cürm ü hata hep türabda“ Biyografik özelliklerin sik sik yer aldigi bu kitaplar onun ömrü boyunca cevaplarini aradigi sorular etrafinda dolastigi gibi, dönemine yönelik göndermelerle doludur. Bu eserlerin ilk ikisi kahramanlarinin dünyadaki maceralarini isler, sonrakiler ise ruhlar aleminde geçen herhangi bir dramatik gerilimden uzak konusmalardan ibarettir. Turhan’in son sahnesi ve ruhlar aleminde geçen oyunlari tiyatro eserinden çok baleyi andirmaktadir. Hamid’in eserlerini sahnelemek için de onlarin yeniden islenmesi, opera ve bale olarak yeniden düzenlenmelerini düsünmek uygun olur. Hamid’in fantastik sayilabilecek bu eserlerinden Arziler yer yer bilim-kurgu özellikleri de tasimaktadir. (Arka Kapak)